Kurt Fritzel, DJ2XH
Ik krijg regel matig een FRITZELantenne binnen om deze te reviseren. Ik probeer altijd me best te doen als het net bij Fritzel vandaan komt. en resultaten Ook de traps/sperkring worden nagemeten en eventueel de spoel nieuw gewikkeld en de verbindingen schoongemaakt. Eigenlijk is het niet normaal dat je een Fritzel antenne binnen krijgt die al meer dan 50jaar kan wezen. Maar hoe kan je dit zien?
En wie is FRITZEL eigenlijk. Na diversen site, nieuwsgroepen en forums bezocht te hebben, heb ik wat informatie verzameld en hieronder bij elkaar gezet.
| Naam: | Fritzel KG, Kurt; Ludwigshafen (D) |
| Afkorting: | fritzel |
| Producten: | Modeltypen |
| Samenvatting: | Kurt Fritzel KG, Ludwigshafen, später Neuhofen (Pfalz). Herstellung von Kurzwellen-Antennen voor de Amateurfunkdienst en professionele Anwender. Nach dem Tode des Inhabers Kurt Fritzel (DJ2XH) in het jaar 1998 zou de Marke en het antenneprogramma van de Fa. HoFi in Mönchsroth übernommen. |
| Opgericht: | 1962 |
| Productie: | 1962 – |
| Geschiedenis: |
1962
Kurt Fritzel bekend onder zijn callsign DJ2XH, was een Duitse amateurradio-ontwerper en groeide uit tot een gerespecteerd antennen-bouwer. Kurt Fritzel, heeft rond 1962 de FD4 antenne ontwikkeld. Deze antenne kan worden gebruikt in de 3,5/7/14/18,1/24,9/28 MHz-banden, met een lengte van 41,5 meter, is een bekende variant van het Windom-type antenne.
De ontwikkeling van de Windom-antenne en de rol van Fritzel:
Tegen 1970 verkocht DJ2XH (Kurt Fritzel) versies van de Windom-antenne met een lengte van 40 meter (FD4) en 20 meter (FD3). Met name de Fritzel FD-4 staat bekend als een uitstekende off-center-fed dipoolantenne, vaak zonder tuner te gebruiken. Het succes hiervan wordt toegeschreven aan de 6:1 balun die Herr Fritzel heeft ontworpen.
De Windom-antenne, een off-center-fed dipoolantenne, heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot de jaren ’20 van de vorige eeuw.
In de jaren ’50 verving Günter Schwarzbeck (DL1BU) de oorspronkelijke enkele draadaanvoerlijn door een ladderlijn, wat de betrouwbaarheid verbeterde.
Rond 1970 hebben Kurt Fritzel (DJ2XH) en Fritz Spillner (DJ2KY) de ladderlijn vervangen door coaxiale kabel en ontdekten dat een transformator met een impedantieverhouding van 6:1 de antenne beter deed matchen met 50 ohm kabel.
Fritzel FD4 OCF-dipool
De Frizel FD4 Windom is een OCF-antenne (Off Centre Fed) die al lang bestaat. De originele Windom-antenne (ontworpen in 1928-29), vernoemd naar Loren Windom, W8GZ.
De Fritzel FD4-antenne is een klassieke antenne in onze serie legendarische HS4 multiband draadantennes. Hij bestrijkt 7 banden: 10, 12, 15, 17, 20, 40 en 80 m. In tegenstelling tot typische antennes is dit een niet-resonante Off Center Fed Dipole (OCFD)-antenne.
De prestatiekenmerken zijn zeer uitstekend. De antenne bestaat uit asymmetrische, horizontaal stralende elementen die bij het voedingspunt worden aangestuurd via een 4:1 breedband Balun en een 50 Ohm coaxkabel. Het principe van een Fritzel FD4 benut de asymmetrie van de elementlengtes om de SWR tot werkbare grenzen te beperken.
Deze antenne heeft niet per se een antennetuner nodig voor een goede werking. De algehele versterking op alle banden is goed, met voldoende lage stralingshoek voor een uitstekende DX. Deze antenne is geplaatst op een hoogte van 12 m (40 ft) boven de gemiddelde grondkwaliteit en het ontwerp houdt rekening met verliezen door grondabsorptie, diëlektrische verliezen door de isolatie van de antennedraad, andere structurele verliezen, enz.
De belangrijkste eigenschap van deze antenne is dat hij een bijna omnidirectioneel azimutpatroon produceert met een gemiddelde versterking en een gemiddelde versterkingsrimpel op de meeste banden, wat praktisch is voor het kopiëren en werken met DX in alle richtingen.
1970
Hij stond vooral bekend om zijn robuuste HF‑antennebeams, gebouwd sinds de jaren ’70. Zijn ontwerpen – zoals de Three‑Element Triband Beam FB 33 (v.a. 1971) en de 7‑Element 3‑Band Beam FB 73 (v.a. 1975) gebruikmakend van vallen, traps en stevig aluminium materiaal. werden geprezen tot op de dag van vandaag bekend om hun robuustheid, betrouwbaarheid en topkwaliteit, prestaties en weerbestendigheid. Wat mede bijdroeg aan hun lange levensduur .
1973
in1973 specificeerde Fritzel zijn antennes en traps met PA input 1 kW AM/CW/RTTY/SSTV en 2 kW SSB (zonder speech processor).
Na 1973 werd in de folders vermeld HF output 0.6 kW AM/CW/RTTY/SSTV en 1.2 kW SSB (zonder speech processor).gaat over de sperkringen met een diameter van 4 cm.
1975
Rond de jaren 75 is fritzel van een hoekprofiel naar ronde boom gegaan. Hier paar fotos van Hoekprofiel maar de balun “serie 70” vervangen door een “AMA”
1977
Bij Fritzel beams die voor 1977 zijn gemaakt hebben de director, reflector maar ook de straler traps van dezelfde diameter 40mm Na 1982 zijn de traps van de straler uitgevoerd 50mm.
1982
voor 1982 was de huls van de trap/sperkring 40mm en in jaar ‘82 werd de huls 50mm voor de traps/sperkring. In dit jaar zijn er antennes gemaakt voor meer vermogen.
De dikste antennestaaf bij het model na ‘82 heeft een diameter van 28 mm.
Deze 50mm trap heeft door mij een schoonmaak beurt gehad.
1983
Voor 1983 werden de baluns van de serie 70 (150w.cw)direct in de straalelementen gemonteerd.
Na 1983 worden de serie 70 baluns en de AMA ( 750w/cw ) en de COM ( 1500w/cw) baluns geleverd met een speciale boombevestiging.
1998 (sk)
Kurt Fritzel is in 1998 overleden. De productie van Fritzel antennes werd in 1998 voortgezet door Hofi. maar menig radioamateur blijft nostalgisch over het ‘originele’ Fritzel‑vakmanschap.
2003
Voor 2003 werden de elementen en traps met RvS parkers ( 3,9x13mm )in elkaar bevestigd.
Bij antennes vanaf 2003 elementen voorzien is van insnijdingen/sleuven voor de slangklemmen.
2006
Problemen met de fritzel MFB13 en MFN 23.
Op forums en nieuwsgroepen in NL en DE zijn aardig wat onderwerpen te vinden over de problemen met de MFB13-23 hieronder een aantal topics.
MFB-23 beam perikelen
Ervaringen met het afstellen van de MFB-23, 2 elements antenne voor 10, 15, en 20m band van Fritzel
Door Henk Kolijn PH3K
Waarom werkt de antenne niet volgens de maten van de fabrikant ?
Door obstakels om de antenne heen wordt vooral de impedantie beïnvloed. Het “gevoelsveld” op 20m is zeker 10m ver of meer. De impedantie verandert door een dichtbij zijnde dakgoot of dakpannen. In mijn geval zit de antenne maar 4m boven het dak. Bij de afstelling volgens de bouwtekening van de fabrikant was de SWR op de 20m band 1:3 ! Dat kan toch niet de bedoeling zijn.
Aandachtspunten vooraf aan de montage :
— Buisklemmen van te voren smeren ter voorkoming van vastlopen, vooral op de schroefdraad. (rvs vreet vast)
–De ontluchtingsgaten in de traps moeten ten alle tijden naar beneden gericht zijn.
–Na montage is het verstandig om alle instel- en montagepunten van de antenne te bespuiten met tectyl bijv. Valma Amber;
hier zit was in dat alles waterafstotend maakt (gebruik geen zwarte of plastic tectyl).
Bouwvolgorde :
— Allereerst alles monteren volgens de fabrikant bouwtekeningen
— Doe dit op straat niveau, monteer ook de balun alvast
— Pak nu de bevestigings beugel van de boom vast (welke op de mast komt) en kijk of het in balans is, beugel zo verschuiven dat het in balans is. Let op de straler met balun is zwaarder als de reflector en daarom moet de bevestiging niet in het midden. Dit om de balasting op het rotorlager minimaal te houden.
Voor de volgende afstellingen moet men wel beschikken over een antenne analyser, een simpele swr meter is wat lastiger.
Afstelvolgorde (tuning)
- Afstellen SWR-dip voor 10m band op gewenste frequentie
De afstand tussen de traps van de straler korter maken als frequentie dip te laag is en omgekeerd. - Doe dit tegelijkertijd in zelfde mate voor de reflector.
- Afstellen impedantie voor 10m band
- Vergroot de afstand tussen de straler en reflector of breng ze dichter bij elkaar. Je kunt zien of de
voedingsimpedantie van de antenne dan dichter bij 50 ohm komt. - Afstellen SWR dip voor 20m band op gewenste frequentie/
De lengte van de uiteinden van de buiten de traps korter maken als de frequentie te laag staat en omgekeerd. - Afstellen impedantie voor 20m band.
De bochten met de traps naar binnen draaien of naar buiten. Let hierbij op of de impedantie dichter
bij 50 ohm komt. (Let hierbij op de ontluchtings gaten die naar beneden gericht moeten blijven).
Merk op dat voor de 15m band geen afstellingen kunnen worden gedaan; deze worden zoals het uitvalt. In
mijn geval ging de afstelling van de 15m band gelijk op met die van de 10m band. Voor de 20m band was bij mij de voedingsimpedantie te hoog en moest ik de bochtstukken van de 2 elementen horizontaal naar elkaar toe draaien.
Praktisch
Hoe kan je nu een antenne verstellen als hij boven in de mast zit ? Ja ik moest voor iedere verstelling de antenne laten zakken pffff..(16x) Maar als je nu weet wat ik heb ondervonden moet het veel sneller kunnen. De
verstelling van frequentie en impedantie beïnvloeden elkaar nauwelijks, dus dit zou je in een keer kunnen
doen.
De huidige waarden van mijn antenne zijn nu :
Band Freq. SWR Z
10m 28.48 1:1,03 49.7
15m 21.235 1:1,06 47.1
20m 14.11 1:1,13 53.8
Ik hoop dat ik met deze instructies andere zendamateurs van dienst kan zijn.
Henk Kolijn PH3K
Hier een topic.
Ik heb onlangs een gebruikte Fritzel / Hofi MFB23 3-bands minibeam gekocht. De SWR was veel te hoog op alle banden. De dip was veel te laag op 10, 15 en 20 m. Na een zoektocht op internet ontdekte ik dat een bepaalde serie van deze antennes een constructiefout in de traps heeft. Ik heb Hofi meerdere keren geprobeerd te bereiken, maar ze beantwoorden zelfs geen mail. De legendarische kwaliteit en service van Fritzel wordt door Hofi volledig tenietgedaan. Geen ondersteuning en geen reactie. Slechte antenne en slechte kwaliteit.
on5ya
2011
Zowel het FRITZEL-merk als de HOFI-handelsmerkregistraties zijn in 2011 verlopen mods-ham.darc.de+7trademarkelite.com+7groups.google.com+7. Dat wijst erop dat er geen actieve merkverlengingen meer zijn.
2019
HOFI (moederbedrijf van Fritzel ) schijnt in zware problemen te verkeren waardoor zij en niet reageren op fax noch op email noch op bestellingen.
2025
Bestaat HOFI nog?
- Bedrijfsregistratie en locatie
HOFI Hochfrequenztechnik GmbH & Co. KG is nog steeds ingeschreven in Duitsland, gevestigd in Mönchsroth (Wittenbacher Str. 12) en telt nog enkele medewerkers (minder dan 50). - Website en online aanwezigheid
Het domein “hofi.de” lijkt in gebruik, maar er zijn amper actuele productinformatie of bestelmogelijkheden zichtbaar. Hun online activiteiten zijn sterk afgenomen. - Productactiviteit
Volgens forums en oude vermeldingen levert HOFI nog sporadisch onderdelen (zoals de zwarte trap-caps voor Fritzel-antennes). Maar er zijn veel klachten over gebrekkige klantenservice en trage opvolging . - Handelsmerkstatus
Zowel het FRITZEL-merk als de HOFI-handelsmerkregistraties zijn in 2011 verlopen mods-ham.darc.de+7trademarkelite.com+7groups.google.com+7. Dat wijst erop dat er geen actieve merkverlengingen meer zijn.
Trap/ sperkring
De volgende gegevens gelden voor antennes na 1977.
“spoel binnen” is de kant van de boom, de hete kant.
(lijst van het internet, maar heb zelf al paar andere gegevens die zal ik in toevoegen met andere kleur)
| Directeur A Buitendiameter ∅ 40 x 330 mm Spoel binnen: 17 Windingen Spoel buiten: 28 Windingen Straler B Buitendiameter ∅ 50 x 350 mm Spoel binnen: 15 Windingen Spoel buiten: 24 Windingen Reflector C Buitendiameter ∅ 40 x 330 mm Spoel binnen: 20 (19) Windingen Spoel buiten: 28 Windingen Directeur D Buitendiameter ∅ 40 x 380 mm Spoel binnen: 21 Windingen Spoel buiten: 35 Windingen Straler E Buitendiameter ∅ 50 x 395 mm Spoel binnen: 19 Windingen Spoel buiten: 31 Windingen Reflector F Buitendiameter ∅ 40 x 380 mm Spoel binnen: 22 Windingen Spoel buiten: 36 Windingen Directeur G Buitendiameter ∅ 40 x 330 mm Spoel binnen: 17 Windingen Straler H Buitendiameter ∅ 50 x 350 mm Spoel binnen: 15 Windingen Reflector I Buitendiameter ∅ 40 x 330 mm Spoel binnen: 19 Wikkelingen | Directeur J Buitendiameter ∅ 40 x 380 mm Spoel binnen: 21 Windingen Straler K Buitendiameter ∅ 50 x 420 mm Spoel binnen: 19 Wikkelingen Reflector L Buitendiameter ∅ 40 x 380 mm Spoel binnen: 22 Wikkelingen Reflector cm Buitendiameter ∅ 40 x 330 mm Spoel binnen: 20 Windingen Spoel buiten: 30 Windingen Straler bm Buitendiameter ∅ 50 x 320 mm Spoel binnen: 17 (18) Windingen Spoel buiten: 24 (25) Windingen EWS 3040 Buitendiameter ∅ 50 x 350 mm Spoel binnen: 30 Windingen + C Spoel buiten: 24 Windingen GPA 30: zoals Straler B GPA 50 zoals Straler B GPA 303 zoals Straler E GPA 404 onderstel traps zoals Straler B GPA 404 bovendien sifons Buitendiameter ∅ 50 x 350 mm Spoel binnen: 31 Windingen + C Spoel buiten: 24 Windingen |
In de afgelopen jaren ben ik aardig wat documenten verzameld. diversen type van de fritzel antennes. met jaartallen. Als we het bijvoobeeld over de GPA30 hebben zijn er diversen modificatie geweest., al zijn het maar kleine veranderingen. Van de GPA 30 heb ik de volgende PDF’s … GPA 30.14 — GPA 30.15 — GPA 30.24 — GPA 30.25 . En een map met pdf’s vanaf de jaren 70 en prijslijsten altijd leuk om te zien.
Er zal nog het nodige bijkomen, maar als je leuken informatie heb, aan of opmerkingen laat het me weten. PD0G Gerton.
PD0G 